SAMORZĄD
PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

Samorząd pielęgniarek i położnych
Samorząd pielęgniarek i położnych powstał w celu reprezentowania osób wykonujących zawód pielęgniarki i zawód położnej oraz sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Samorząd jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega tylko przepisom prawa.
Szczegółowe zadania:
- sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodów;
- ustalanie i upowszechnianie zasad etyki zawodowej oraz sprawowanie nadzoru nad ich przestrzeganiem;
- ustalanie standardów zawodowych i standardów kwalifikacji zawodowych obowiązujących na poszczególnych stanowiskach pracy;
- współdziałanie w ustalaniu kierunków rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa;
- integrowanie środowiska pielęgniarek i położnych;
- obrona godności zawodowej;
- reprezentowanie i ochrona zawodów;
- zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowia społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia;
- edukacja zdrowotna i promocja zdrowia.

Członkowstwo w samorządzie
Samorząd pielęgniarek i położnych liczy ponad 338 tys. członków, w tym: 299 tys. pielęgniarek i 39 tys. położnych.
Członkami samorządu są pielęgniarki i położne, które mają stwierdzone lub przyznane prawo wykonywania zawodu i są wpisane do rejestru prowadzonego przez okręgową radę, właściwą ze względu na miejsce wykonywania zawodu. Przynależność do samorządu jest obowiązkowa.
Kto jest członkiem samorządu:
- Członkami samorządu są pielęgniarki i położne, które mają stwierdzone lub przyznane prawo wykonywania zawodu i są wpisane do rejestru prowadzonego przez właściwą ze względu na miejsce wykonywania zawodu okręgową radę.
- Pielęgniarka i położna stają się członkami samorządu z dniem wpisania do rejestru,
- Pielęgniarka i położna przestają być członkami samorządu z dniem wykreślenia z rejestru,
- W razie zgłoszenia zamiaru wykonywania zawodu na obszarze działania dwóch lub więcej okręgowych izb pielęgniarka i położna są obowiązane dokonać wyboru okręgowej izby, której będą członkami.
- W przypadku zamiaru rozpoczęcia wykonywania zawodu na obszarze innej okręgowej izby, a także w przypadku, o którym mowa w ust. 4, jeżeli w wyniku tego miałoby dojść do zmiany dotychczasowej okręgowej izby, pielęgniarka i położna składają wniosek o wykreślenie ich z rejestru dotychczasowej okręgowej izby wraz z informacją o dokonanym wyborze okręgowej izby, której chcą zostać członkami.
- Po otrzymaniu uchwały o wykreśleniu z rejestru z dotychczasowej okręgowej izby pielęgniarka i położna składają wniosek o wpis do rejestru wybranej przez siebie okręgowej izby.
- W przypadku wykonywania zawodu wyłącznie poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pielęgniarka i położna składają wniosek o wykreślenie z rejestru wraz z informacją o miejscu wykonywania zawodu.
Składka członkowska:
Składka wraca do pielęgniarki, położnej, pielęgniarza, położnego w formie:
- dofinansowania do szkoleń,
- finansowania w całości kształcenia podyplomowego,
- zapomogi losowe,
- zasiłki z tytułu odejścia na emeryturę,
- organizacji bezpłatnych konferencji, spotkań członków samorządu, warsztatów,
- pomoc prawna,
- grupowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej,
- pomoc merytoryczna,
- działalność wydawnicza (biuletyn, informator, itp.),
- prenumerata czasopism zawodowych.

Prawa członków samorządu
Członkowie samorządu mogą wybierać i być wybierani do organów izb. Mogą korzystać z pomocy izb w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, pomocy prawnej, ochrony właściwych warunków wykonywania zawodu oraz innych świadczeń w zakresie działalności samopomocowej.
Czynne prawo wyborcze
przysługuje wszystkim członkom izby, z wyjątkiem członków:
1) wobec których orzeczono zakaz pełnienia funkcji z wyboru w organach samorządu na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 5 lub zawieszonych w prawie wykonywania zawodu na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 7 lub
2) wobec których sąd orzekł prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych lub środek karny polegający na zakazie wykonywania zawodu albo sąd lub prokurator wydał postanowienie o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia wykonywania zawodu.
Bierne prawo wyborcze
przysługuje wszystkim członkom izby, z wyjątkiem członków:
1) zawieszonych w prawie wykonywania zawodu na podstawie art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej lub
2) wobec których sąd orzekł prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych lub środek karny polegający na zakazie wykonywania zawodu albo sąd lub prokurator wydał postanowienie o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia wykonywania zawodu, lub
3) skazanych prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, lub
4) ukaranych jedną z kar wymienionych w art. 60 ust. 1 pkt 2–8
– do czasu upływu terminu zatarcia kary lub upływu terminu, na który został orzeczony środek zabezpieczający.
Bierne prawo wyborcze nie przysługuje członkom izb, którzy za okres co najmniej jednego roku w okresie ostatnich pięciu lat przed wyborami nie wykonali obowiązku opłacenia składki członkowskiej, do dnia opłacenia tej składki.

Obowiązki członków samorządu
Członkowie samorządu obowiązani są postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz zasadami wykonywania zawodu określonymi w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, sumiennie wykonywać obowiązki zawodowe; przestrzegać uchwał organów izb, regularnie opłacać składkę członkowską oraz aktualizować dane w rejestrze pielęgniarek i rejestrze położnych.

Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych
Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną jest Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych (NIPiP) oraz 45 okręgowych izb pielęgniarek i położnych.
Organami NIPiP są: Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Naczelny Sąd Pielęgniarek i Położnych, Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej oraz Naczelna Komisja Rewizyjna.

Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych
Najwyższym organem Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych jest Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych. Krajowy Zjazd zwoływany jest przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych, co 4 lata; biorą w nim udział delegaci wybrani na okręgowych zjazdach pielęgniarek i położnych.

Okręgowe izby pielęgniarek i położnych
Okręgową izbę tworzą pielęgniarki i położne wpisane do rejestru pielęgniarek i położnych prowadzonego przez okręgową radę.
Obszar działania poszczególnych okręgowych izb, ich liczbę i siedziby ustala Naczelna Rada na wniosek właściwych okręgowych zjazdów.
Organami OIPiP są: okręgowy zjazd pielęgniarek i położnych, okręgowa rada pielęgniarek i położnych, okręgowy sąd pielęgniarek i położnych, okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej oraz okręgowa komisja rewizyjna.

Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych
OZPiP jest najwyższą władzą okręgowej izby.